یا أباذر اذا کان العبد فی أرض قی، فتوضأ أو تیمم، ثم أذن و أقام و صلی، أمر الله عز و جل الملائکه فصفوا خلفه صفا لا یری طرفاه، یرکعون برکوعه و یسجدون بسجوده، و یؤمنون علی دعائه.
یا أباذر من أقام و لم یؤذن، لم یصل معه الا ملکاه اللذان معه.
ای ابوذر چون بنده در بیابان خالی، تنها بوده باشد و وضو بسازد یا تیمم کند (اگر آب نداشته باشد)، پس اذان و اقامه بگوید و نماز گزارد، حق تعالی ملائکه را امر فرماید که در عقب او صف بکشند، صفی که دو طرف آن صف را نتوان دید. رکوع کنند آن ملائکه با رکوع او، و سجود کنند با سجود او، و آمین گویند نزد دعای او.
ای ابوذر هر که اقامه گوید و اذان نگوید، با او نماز نکنند از ملائکه مگر دو ملکی که با او می باشند.
بدان که اذان و اقامه از سنتهای مؤکد حضرت رسول صلیالله علیه و آله است و احادیث در فضیلت هر دو بی حد و احصاست. و بعضی از علما در نماز جماعت واجب دانسته اند هر دو را. و بعضی اقامه را در همه نمازها، و اذان را در نماز صبح و شام واجب می دانند. و احتیاط در آن است که اقامه را مطلقا ترک ننمایند و اذان را در نماز صبح و شام تا ممکن باشد ترک ننمایند. و احتیاط آن است که شرایطی که در نماز رعایت می باید کرد از ایستادن و رو به قبله کردن و با طهارت بودن و سخن نگفتن و حرکت نکردن، همه را در اقامه رعایت بکنند. و اذان و اقامه مخصوص نمازهای واجب بنجگانه است، و در غیر آنها از نمازهای واجب و سنت بدعت است. و از حضرت رسول صلی الله علیه و آله منقول است که: هر که خالص از برای خدا اذان بگوید حق تعالی ثواب چهل هزار شهید و چهل هزار صدیق به او کرامت فرماید و به شفاعت او چهل هزار گناهکار داخل بهشت شوند. و به درستی که چون مؤذن می گوید: أشهد أن لا اله الا الله، نود هزار ملک بر او صلوات می فرستند و از برای او استغفار می کنند، و در قیامت در سایه عرش الهی خواهد بود تا حق تعالی از حساب خلایق فارغ شود. و ثواب گقتن أشهد أن محمدا رسول الله را چهل هزار ملک بنویسند. و هر که به نماز جماعت حاضر شود و محافظت نماید بر صف اول و تکبیر اول امام را دریابد و آزار مسلمانی نکند، خدا ثواب مؤذنان را در دنیا و آخرت به او کرامت فرماید.
و به سند معتبر از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه منقول است که: هر که ده سال از برای خدا اذان بگوید حق تعالی بیامرزد گناهان او را به قدر آنچه دیده اش می بیند و صدایش در جانب آسمان بلند می شود. و هر تر و خشکی که صدای او را بشنوند تصدیق او نمایند در آنچه می گوید. و از ثواب هر کس که در آن مسجد بااو به جماعت نماز می کند بهره ای به او بدهند، و به عدد هر که به صدای اذان او نماز می کند حسنه بیابد.
و در حدیث بلال از حضرت رسول صلی الله علیه و آله منقول است که: مؤذنان امینان مسلمانان اند بر نماز و روزه ایشان و بر گوشت و خون ایشان. از حق تعالی چیزی سؤال نمی نمایند مگر آن که به ایشان عطا می فرماید، و در هیچ امری شفاعت نمی کنند مگر آن که شفاعت ایشان را قبول می نماید.
و فرمود که: هر که چهل سال از برای خدا اذان بگوید خدا او را در روز قیامت با عمل چهل صدیق محشور گرداند. و هر که بیست سال اذان بگوید، در قیامت به قدر آسمان اول او را نور کرامت فرماید. و هر که ده سال اذان بگوید، خدا او را در قبه ابراهیم خلیل ساکن گرداند. و هر که یک سال اذان پکوید حق تعالی در قیامت گناهانش را بیامرزد اگرچه به سنگینی کوه احد باشد. و هر که خالص از برای رضای خدا برای یک نماز اذان بگوید، حق تعالی گناهان گذشته اش را بیامرزد و در بقیه عمر، او را از گناه حفظ نماید، و در بهشت او را در درجه شهیدان جا دهد. و به روایت دیگر از آن حضرت منقول است که فرمود که: مؤذن را در مابین اذان و اقامه، حق تعالی ثواب شهیدی کرامت می فرماید که در خون خود دست و پا زند.
و در حدیث دیگر فرمود که: هر که یک سال در شهری از شهرهای مسلمانان اذان بگوید بهشت او را واجب شود.
و به سند معتبر منقول است که: هشام بن ابراهیم به حضرت امام رضا صلوات الله علیه شکایت نمود از بیماری، و از این که او را فرزند نمی شد. حضرت فرمود که: صدای خود را در خانه به اذان بلند کن. راوی گفت که: چنین کردم؛ خدای بیماریم را به صحت مبدل گردانید و فرزندانم بسیار شدند.
و از حضرت صادق علیه السلام منقول است که: چون غول متعرض شما شود اذان بگویید. و در احادیث صحیحه از حضرت صادق علیه السلام منقول است که: هر که به اذان و اقامه نماز گزارد در عقب او دو صف از ملائکه نماز کنند. و اگر با اقامه تنها نماز کند یک صف از ملائکه در عقب او نماز کنند. و در بعضی احادیث آن است که: طول هر صفی از مابین مشرق و مغرب باشد. و در بعضی اخبار وارد شده است که صف، کمترش مابین مشرق و مغرب باشد، و بیشترش مابین زمین و آسمان.
و به سند معتبر از حضرت امام رضا صلوات الله علیه منقول است که: هر که اذان و اقامه بگوید دو صف از ملائکه در عقب او نماز کنند. و هر که اقامه بگوید و اذان نگوید یک ملک از جانب راست و یک ملک از جانب جب او نماز کنند.
و در حدیث دیگر از حضرت امیر المؤمنین صلوات الله علیه منقول است که: اگر به اقامه تنها نماز کند یک ملک در عقب او نماز کند.
و جمع میان اخبار به این نحو ممکن است که: دو صف در اذان کامل باشد، و یک صف در غیر کامل. و اختلاف اقامه محمول باشد بر اختلاف عذرها که اگر ترک اذان به سبب عذر قوی باشد یک صف با او نماز کنند، و اگر به عذر سهلی ترک کند دو ملک با او نماز کنند، و اگر به غیر عذر ترک کرده باشد یک ملک با او نماز کند. والله تعالی یعلم.
برگرفته از کتاب عین الحیات علامه مجلسی ره
